Risicobeheer
Het risicobeheer is gericht op het beperken van financiële risico’s. In het treasurystatuut zijn richtlijnen en limieten opgenomen, die de basis vormen voor alle transacties op dit gebied. Daarnaast geeft de Wet Fido normen voor het beperken van risico’s. De belangrijkste risicocategorie is het renterisico. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm zijn belangrijke richtlijnen om renterisico’s te beperken. De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een rentetypische looptijd tot één jaar en de renterisiconorm heeft betrekking op leningen met een rentetypische looptijd langer dan één jaar. Het doel van deze normen van de Wet Fido is te voorkomen dat bij (her)financiering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente grote verschillen optreden in de hoogte van de rente die de gemeente moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico's. Het niveau van de kasgeldlimiet is gelimiteerd op 8,5% van de begrote lasten. De renterisiconorm houdt in dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en renteherzieningen niet meer dan 20% van het begrotingstotaal mogen bedragen. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd.
Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet is het wettelijk maximum aan leningen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar. De kasgeldlimiet staat de gemeente Nieuwkoop momenteel toe de financieringsbehoefte tot een bedrag van € 8.491 miljoen (2024) te dekken met kortlopende geldleningen. Zodra de verwachting is dat deze limiet langer dan twee kwartalen wordt overschreden moet een langlopende geldlening worden aangetrokken. De kasgeldlimiet is voor de jaren 2023-2026 als volgt te berekenen:
Kasgeldlimiet (x € 1.000,--) | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
1 | Lasten primitieve begroting | 99.890 | 88.053 | 79.897 | 76.204 |
|---|---|---|---|---|---|
2 | Begrotingswijzigingen | 0 | 0 | 0 | 0 |
3 | Begrote lasten | 99.890 | 88.053 | 79.897 | 76.204 |
4 | Maximaal toegestane kasgeldlimiet (8,5%) | 8.491 | 7.485 | 6.791 | 6.477 |
5 | Gemiddeld saldo vlottende middelen | 13.128 | -6.872 | -6.295 | -2.298 |
Overschot t.o.v kasgeldlimiet | 21.619 | 613 | 496 | 4.179 | |
Renterisiconorm
De renterisiconorm geeft het feitelijke renterisico weer op de door de gemeente aangetrokken langlopende geldleningen. Jaarlijks mogen de renterisico’s van renteherziening en herfinanciering niet hoger zijn dan 20% van het begrotingstotaal. Voor de periode 2024-2027 is voor Nieuwkoop de volgende ruimte onder de risiconorm te berekenen:
Renterisiconorm (x € 1.000) | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
1 | Renteherziening | 0 | 0 | 0 | 0 |
|---|---|---|---|---|---|
2 | Aflossingen | 1.646 | 1.571 | 1.571 | 1.571 |
3 | Renterisico (1+2) | 1.646 | 1.571 | 1.571 | 1.571 |
4 | Renterisiconorm (20% van begrotingstotaal) | 19.978 | 17.611 | 15.979 | 15.241 |
Ruimte onder renterisiconorm (4 - 3) | 18.332 | 16.040 | 14.408 | 13.670 | |
Koersrisico
De doelstelling van het koersrisicobeheer is het beheersen van de risico's die voortvloeien uit de mogelijkheid dat de financiële activa van de gemeente in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen. De gemeente Nieuwkoop bezit de volgende aandelen:
Deelneming | Aantal aandelen | Boekwaarde 1-1-2023 (x € 1.000) | ||
|---|---|---|---|---|
Alliander | 673.371 | 48 | ||
Cyclus | 40.303 | 282 | ||
BNG | 36.348 | 75 | ||
Oasen | 29 | 5 | ||
Totaal | 410 | |||
Het risico dat de intrinsieke waarde van de aandelenportefeuille daalt tot onder de boekwaarde is verwaarloosbaar klein.
Liquiditeitsrisico
De doelstelling van het intern liquiditeitsbeheer is het beheersen van de risico's van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitsplanning en meerjareninvesteringsplanning waardoor als gevolg daarvan de financieringskosten hoger kunnen uitvallen. De gemeente Nieuwkoop beschikt over een meerjarige liquiditeitsplanning.
Er wordt gewerkt met een jaarplanning van de liquide middelen, waarbij per maand een prognose wordt afgegeven.
Kredietrisico / Debiteurenrisico
De doelstelling van het kredietrisicobeheer is het beheersen van de risico's die voortvloeien uit de mogelijkheid van een waardedaling van de vorderingspositie als gevolg van het niet tijdig nakomen van de verplichtingen van de tegenpartij als gevolg van insolventie of deficit (niet in staat om schulden af te betalen). De gemeente Nieuwkoop heeft zich garant gesteld voor diverse geldleningen van derden.
Per 1-1-2024 is de situatie als volgt:
Risico op borgstellingen (x € 1.000,--) | 1-1-2024 | ||||
a | Totale volume van in de borgstelling betrokken geldleningen | 67.550 | |||
|---|---|---|---|---|---|
b | Borgstelling gemeente Nieuwkoop | 34.341 | |||
Percentage (b/a) | 51% | ||||
Het totale bedrag van de door de gemeente verleende garantstellingen is aanzienlijk. De grootste borgstelling is afgegeven ten behoeve van leningen aan woningbouwverenigingen ad € 58 miljoen. Hiervan staat de gemeente Nieuwkoop garant voor 50%. Het betreft een tertiaire zekerheidstelling (achtervang na WSW), waardoor het risico voor de gemeente gering is. Het saldo van de door de gemeente Nieuwkoop verstrekte geldleningen is per 1-1-2024 als volgt:
Kredietrisico op verstrekte gelden (x € 1.000,--) | 1-1-2024 | ||||
a | Geldleningen ten behoeve van woningbouw | 0 | |||
|---|---|---|---|---|---|
b | Alliander reverse converteerbare aandeelhouderslening | 2.976 | |||
c | Overige geldleningen | 1.260 | |||
Totale volume van verstrekte geldleningen (a + b + c) | 4.236 | ||||
De twee grootste posten van de overige geldleningen betreffen de reverse converteerbare lening aandeelhouderslening van Alliander (€ 2.976.000) en de verstrekte leningen aan sportverenigingen en aan starters in het kader van huisvesting (€ 1.260.000).
De relatief kleine leningen aan sportverenigingen vormen samen met de leningen aan starters een groter risico dat de lening niet wordt afgelost (en/of de verschuldigde rente niet wordt betaald).
De converteerbare lening kan omgezet worden naar aandelen en vormt derhalve geen risico voor de gemeente.